Polacy kochają książki kryminalne zarówno autorów polskich, jak obcych. Na półkach księgarń widujemy nieśmiertelne powieści Agathy Christie i Arthura Conan Doyle’a, ale w szybkim tempie przybywa również bestsellerowych powieści pisanych przez kobiety. Ogromną popularnością cieszą się kryminały skandynawskie, które wyróżniają mroczny klimat, skomplikowane intrygi oraz silne kobiety. Powieści z dreszczykiem o kobietach piszą kobiety. I to jak piszą!
Czytelnicy uwielbiają zagadki, tajemnicze morderstwa i intrygi, które są charakterystyczne dla powieści kryminalnych. Autorki kryminałów zyskują coraz większą popularność i zarażają swoją pasją czytelników na całym świecie.
Jakie są najlepsze kryminały?
Od dwudziestu lat na przełomie maja i czerwca we Wrocławiu odbywa Międzynarodowy Festiwal Kryminału, podczas którego przyznawana jest Nagroda Wielkiego Kalibru, najważniejsze wyróżnienie w świecie polskiej literatury kryminalnej. W edycji 2024 do finałowej „siódemki” zakwalifikowano siedem najlepszych, zdaniem jury, powieści tego roku.
Kto pisze najlepsze kryminały w Polsce? W finałowej rozgrywce uczestniczyli Mariusz Czubaj („Półmistrz”), Tomasz Duszyński („Małomiasteczkowy”), Grzegorz Dziedzic („Gangway”), Juliusz Machuski („Wisząca małpa”), Marek Stelar („Milczenie”) oraz dwie panie – Anna Potyra („Kat”) i Agnieszka Graca („Czarny poniedziałek”). Laureatką tegorocznej edycji została Agnieszka Graca.
„Czarny poniedziałek” jest debiutancką powieścią laureatki licznych konkursów literackich. Jurorzy docenili ją za odważne podejmowanie spraw ważnych społecznie oraz wierne oddanie życia codziennego. Akcja książki rozpoczyna się pewnego październikowego poranka 2016, gdy po Czarnym Proteście w Krakowie znalezione zostają zwłoki młodej kobiety. Prokurator uważa, że ofiara popełniła samobójstwo, skacząc z ósmego piętra. W samobójczą śmierć nie wierzy jednak jej siostra. Dochodzenie wszczyna była policjantka, która została prywatnym detektywem. Aby dojść do prawdy, musi rozwiązać własne problemy osobiste i zagłębić się w świat kobiecej dominacji, zdrad i zazdrości.
Polski kryminał kobiecy
Agnieszka Graca zmierza w kierunku sukcesu wydawniczego, jaki towarzyszy kolejnym książkom Katarzyny Puzyńskiej, Anny Kańtoch, Pauliny Świst, Anny Torjak czy Katarzyny Bondy. Królową polskiej powieści kryminalnej uznawana jest Puzyńska, która zadebiutowała znakomitym „Motylkiem”. Akcja książki zaczyna się w dniu, kiedy mazurska policja znajduje ciało zakonnicy. Wiele wskazuje, że przyczyną zgonu był wypadek drogowy.
W toku śledztwa okazało się jednak, że wypadek był upozorowany, a zakonnica została zamordowana. Po kilku dniach ginie następna osoba. Policjanci łączą fakty, a ich celem staje się znalezienie seryjnego zabójcy. Podczas śledztwa trafiają na mur milczenia ze strony zamkniętej wiejskiej społeczności. We wsi każdy ma jakąś swoją tajemnicę. Sieć wzajemnych powiązań i niejasnych zależności jest tak gęsta, że wydaje się nie do pokonania. Wraz z pierwszą powieścią rozpoczyna się cykl „Lipowo”.
Na sagę składa się piętnaście książek, które Katarzyna Puzyńska napisała w dziewięć lat. Autorka – porównywana do Agathy Christie i Camilli Lackberg – wykorzystuje swoje wykształcenie, umiejętnie łącząc wątki kryminalne z psychologicznymi i obyczajowymi. Dzięki temu cykl odniósł ogromny sukces wydawniczy. Prawa do publikacji książek Puzyńskiej sprzedano do ponad dwudziestu krajów.
Anna Kańtoch w powieści „Łaska” opowiada historię nauczycielki Marii, która jako sześcioletnia dziewczynka zaginęła w lesie w 1955 roku i została znaleziona po tygodniu. Kobieta nie pamięta jednak, jak udało jej się przetrwać w lesie. Ta sytuacja powraca do niej po latach, gdy jako nauczycielka otrzymuje od ucznia rysunek z podobizną czworga dzieci i Kartoflanego Człowieka. Chłopiec prosi ją o pomoc, ale tego samego dnia zostaje znaleziony powieszony na gałęzi.
Pisarki kryminałów na świecie
Polskie pisarki kryminałów podążają śladem autorek powieści skandynawskich, które od lat wyznaczają najwyższy standard w tym gatunku literackim. Jako najpopularniejsze zagraniczne autorki kryminałów można wymienić Camillę Läckberg, Roberta Galbraitha czy Tess Gerritsen.
Camilla Läckberg to szwedzka autorka, której powieści kryminalne sprzedają się w największych nakładach na świecie. Autorka głośnej sagi o Fjällbace, na którą składa się dziesięć części. Przewodnimi bohaterami jej książek są pisarka Erika Falck i policjant, a z czasem mąż Eriki, Patrik Hedström.
Tess Gerritsen jest amerykańską pisarką, z zawodu lekarzem. Mistrzyni thrillerów medycznych i powieści kryminalnych. Pisze romanse kryminalne i thrillery medyczne. Natomiast za pseudonimem Robert Galbraith kryje się J.K. Rowling (właściwe nazwisko Joanne Murray), brytyjska pisarka, scenarzystka, producentka filmowa i telewizyjna. Pod pseudonimem Robert Galbraith pisze kryminały.
Za skandynawską królową kryminałów uznaje się często Lizę Marklund, szwedzką dziennikarkę i pisarkę. Popularność przyniosła jej seria powieści o dziennikarce śledczej Annice Bengtzon. Wiele powieści z tej serii zostało sfilmowanych. Poza pisaniem książek i artykułów realizuje filmy dokumentalne oraz zajmuje się tematami związanymi z prawami kobiet i dzieci.
Z kolei Åsa Larsson jest bestsellerową pisarką, trzykrotnie wyróżnioną przez Szwedzką Akademię Kryminału. Przez kilka lat pracowała jako prawniczka specjalizująca się w prawie podatkowym. Zadebiutowała w 2003 roku powieścią kryminalną „Burza z krańców ziemi”, która stała się bestsellerem. Po tym sukcesie poświęciła się całkowicie pisaniu. Jej „Burzę słoneczną” (w ekranizacji wystąpiła Izabella Scorupco) polecała Oprah Winfrey, autorka zestawienia „Kryminały, które każda myśląca kobieta powinna przeczytać“.
